“`html

İklim Kanunu Resmi Gazete’de Yayınlandı

Yeni İklim Kanunu, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu yasa, insan hakları ve çevre hukukunun temel ilkelerini içermenin yanı sıra, iklim değişikliği ile birlikte ‘İklim adaleti’, ‘Adil geçiş’, ‘Birincil piyasa’, ‘Emisyon Ticaret Sistemi’ ve ‘Gönüllü karbon piyasaları’ gibi kavramları da eklemektedir. Ayrıca, iklim değişikliğiyle mücadelede eşitlik, katılım, şeffaflık, sürdürülebilirlik ve ilerleme gibi yaklaşımlar ön planda tutulacak. Kamu kurumları ve gerçek ya da tüzel kişilerin kamu yararını gözeterek gerek görülen tedbirleri zamanında yerine getirmesi zorunlu olacak. Türkiye’nin net sıfır emisyon hedefi çerçevesinde özel koşullar göz önünde bulundurularak tedbirler belirlenecek. İklim Değişikliği Bakanlığı, sera gazı emisyonlarını azaltma ve iklim değişikliğine uyum konularındaki faaliyetleri denetleyecek.

Başkanlık, çevre alanında faaliyet gösteren kurumların işleyişini ve standartlarını belirlemekle görevli olacak. Aynı zamanda, ‘Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na uygun olarak kurumlardan bilgi ve verileri talep etme yetkisine sahip olacak. Bu taleplerin belirtilen süre içinde ücretsiz olarak sunulması zorunlu kılınacak. Başkanlık ayrıca, Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu üzerinden veri temin edebilme imkanına sahip olacak ve toplanan verileri kamu kurumlarıyla paylaşabilecektir.

Düzenlemeler Yapılabilecek

İlgili kanun sayesinde, Türkiye’nin net emisyon hedefine ulaşabilmesi amacıyla, kamu kurumlarının görev ve sorumlulukları yeniden değerlendirilecek. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, net zero emisyon hedeflerine ulaşmak için gerekli düzenlemeleri yapma yetkisine sahip olacak. Kamu kurumları, hazırlayacakları orta ve uzun vadeli planlarda sera gazı emisyonlarının azaltımını dikkate alacak.

Kurumlar, net sıfır emisyon hedefi ve döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde, enerji, su ve hammadde verimliliği, kirliliğin kaynağında önlenmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarının artışı ve karbon ayak izinin azaltılması gibi önlemleri alacak. Bu önlemler, adil geçiş gereklilikleri göz önünde bulundurularak uygulanacak ve sıfır atık sistemlerinin kurulması, sürdürülmesi ve izlenmesi için de gerekli tedbirler alınacaktır. Karbon yutağı kayıplarını önlemek amacıyla orman, tarım ve sulak alanlarda ilgili kurumlarca gereken önlemler alınacaktır.

Kamu kurumları, tarım sektörünün sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla gıda güvenliği için iklim değişikliğine dayanıklı ürün desenleri geliştirecek; doğal kaynakların ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik baskıların dengelenmesine özen gösterecek. Ayrıca, iklim değişikliği nedeniyle yaşanacak afetlerin etkilerini azaltmaya yönelik risk değerlendirmeleri ve izleme sistemleri geliştirilecektir.

Koordinasyon Kurulu Kurulacak

Yeni düzenleme ile, iklim değişikliği strateji ve eylem planları, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklim değişikliğine uyum faaliyeti, İklim Değişikliği Başkanlığı’nın koordinasyonunda yürütülecek. Bu süreç, ilgili tüm kurumların işbirliğiyle ulusal ölçekte planlanacak, uygulanacak ve gerektiğinde güncellenecektir. Her ilde, vali başkanlığında yerel yönetim ve ilgili kurum temsilcileriyle İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacaktır.

Kurulun sekretaryası, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın taşra teşkilatı tarafından yönetilecek ve çalışma usulleri belgelenip iptal edilecektir. Yerel iklim eylem planları, adil geçiş ilkeleri gözetilerek hazırlanan bütüncül planların yanı sıra, il belediyeleri ve özel idarelerin iş birliği ile oluşturulacaktır.

Kanunun uygulanmasına ilişkin mevzuat ve planlama yükümlülükleri, ilgili kurumlar tarafından 31 Aralık 2027 tarihine kadar tamamlanacaktır. Bu süre, Cumhurbaşkanı tarafından bir yıl kadar uzatılabilecektir. Yerel iklim eylem planlarının da aynı tarihe kadar hazır hale getirilmesi beklenmektedir.

Türkiye Yeşil Taksonomisi Kuruluyor

Döngüsel ekonomi ve sıfır atık politikalarını destekleyen bu yeni kanun ile Türkiye Yeşil Taksonomisi hayata geçirilecektir. Bunun yanı sıra, Karbon Piyasası Kurulu kurulacak. Bu kurula; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı gibi bakanlıklar katılacaktır.

Ayrıca, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkan Yardımcısı, Sermaye Piyasası Kurulu Başkanı, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı ve İklim Değişikliği Başkanı, kurulda yer alacaktır. Kurula, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın liderlik etmesi amaçlanmaktadır. Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) kapsamındaki yükümlülüklerin karşılanması için gerekli denkleştirmelere izin verilebilecektir ve bu amaçla karbon kredisi üreten ulusal bir sistem İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından belirlenecektir.

ETS Kapsamındaki İşletmelere Cezalar İki Kat Uygulanacak

Yeni yasada, idari yaptırımlar da gündeme geliyor. Sera gazı emisyon raporlarını süresi içerisinde sunmayan kuruluşlara, 500,000 TL ile 5,000,000 TL arasında ceza uygulanabilecek. Uygulama ile ilgili detaylar, işletme kapasitesine göre belirlenerek yönetmelik ile açıklanacaktır. Buna ek olarak, ETS kapsamında yer alan işletmelere, uygulanacak cezalar iki kat artırılacaktır. Florlu sera gazlarına ilişkin yasaklara uymayanlara da 2,5 milyon TL para cezası kesilecek ve ceza süresi içerisinde hidroflorokarbon kontrol belgesi verilmeyecek. Ayrıca, verileri sistemde güncellemeyen veya bildirim yapmayanlara 120,000 TL ceza kesilecektir.

“`